เอกสารประกอบการเรียนรู้วิชาภูมิปัญญาทางภาษาอีสาน
เรื่อง
ขูลูนางอั้ว
ในที่สุดก็ตกลงว่าจะทำพิธีเสี่ยงสายแนนคือเชื่อว่าทุกคนจะมีสายรกพัวพันกันอยู่บนเมืองแถนก่อนมาเกิด และคนเราต้องเป็นคู่กันตามสายแนนนั้น ๆ (ตามคำกล่าวคู่จากแถนแนนจากฟ้า) ถ้าแต่งงานกันผิดสายแนนจะต้องหย่าร้างกัน ฉะนั้นเพื่อจะดูว่าทั้งสองเป็นคู่กันหรือไม่ต้องทำพิธีเสี่ยงสายแนน คือให้คนทรงทำพิธีเซ่นพระยาแถนและได้นำของไปถวายพระยาแถน เพื่อขอดูสายแนนของขูลูและนางอั้ว พบว่าสายแนนทั้งสองพัวพันกันอยู่ แต่ตอนปลายยอดด้วนและปลายแยกออกจากกัน ซึ่งแสดงว่าเป็นเนื้อคู่กันแต่ต้องพลัดพรากจากกัน นอกจากนั้นพบว่าสายแนนของขูลูมีแท่นทองอยู่ด้วย ซึ่งแสดงว่าเป็นพระโพธิสัตว์ เมื่อแม่สูน(นางทรง,นางเทียม) กลับมาได้แจ้งว่าทั้งสองเป็นเนื้อคู่กัน แต่ต้องตายจากกัน
ฝ่ายขุนลางได้ส่งคนมาทาบทามอีกครั้งหนึ่ง เพื่อกำหนดการอภิเษกสมรสและเพื่อฟังข่าวว่านางอั้วจะตกลงหรือไม่ ส่วนมารดาของนางอั้วก็ตอบตกลงและให้กำหนดแต่งงานในเดือนหน้า นางอั้วทราบข่าวจึงโศกเศร้าเสียใจมากจึงให้คนรับใช้ไปเชิญท้าวขูลูมาพบ ท้าวขูลูและนางอั้วได้พบกันและบอกให้นางอั้วคอยตนเองจะกลับไปเมืองกาสีและยกทัพมาชิงเอาตัว
ท้าวขูลูทราบข่าวการตายของนางอั้ว ท้าวขูลูเสียใจมากเกิดอาการคุล้มคลั่งไม่เป็นอันกินอันนนอน ประจวบกับผีตายโหงเข้าสิงจึงเอามีดมาแทงคอตนเองตายในที่สุด ผู้แต่งได้ดำเนินเรื่องย้อนไปถึงอดีตชาติ ที่ท้าวขูลูและนางอั้วได้ก่อเวรไว้ จึงต้องมารับใช้กรรมในชาตินี้ คือไม่สมหวังในความรัก ว่า เมื่อชาติก่อนท้าวขูลูเป็นเจ้าเมืองเบ็งซอน นางอั้วเป็นมเหสีชื่อนางดอกซ้อน มีผัวเมียคู่หนึ่งไม่ย่ำเกรงนางดอกซ้อนทำให้นางไม่พอใจจึงไปฟ้องให้เจ้าเมืองลงโทษสามีภรรยาคู่นี้ เจ้าเมืองจึงสั่งไม่ให้เป็นผัวเมียกัน หากพี่น้องคนใดชักนำให้มาอยู่กินเป็นผัวเมียกันอีกจะถูกประหาร ทำให้ผัวเมียคู่นีเสียใจมาก ฝ่ายเมียผูดคอตาย และสามีใช้มีดแทงคอตายตามกัน ทำให้ในชาตินี้ท้าวขูลูและนางอั้วจึงต้องรับกรรมในชาตินี้ ท้าวขูลูและนางอั้วจึงได้ไปสวรรค์และได้พบกันอีกครั้ง
